داروی مرکب دو (زنجفیلات) طب اسلامی
مقدمه
داروهای روایی بخشی از گنجینه ارزشمند طب اسلامی هستند که نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت و درمان بیماری‌ها دارند. یکی از این داروهای شناخته‌شده، داروی مرکب دو طب اسلامی است که با نام‌هایی مثل «زنجفیلات» و «بقس۲» نیز شناخته می‌شود. این دارو یکی از اصلی‌ترین درمان‌ها برای مشکلات معده است و در ادامه به صورت کامل به آن می‌پردازیم و طرز تهیه آن را به شما می اموزیم.
مشخصات کلی
مرکب دوم (زنجفیلات یا بقس۲) یکی از داروهای روایی طب اسلامی است که تاثیر آن به‌ویژه برای درمان مشکلات معده شناخته شده است. این دارو با ترکیب دقیق و خاص خود، مانند مرکب یک مرکب سه در احادیث و روایات پزشکی ذکر شده است.
دارو در احادیث پزشکی
متن روایت
تَأْخُذَ مِنَ الزَّنْجَبِیلِ الْیَابِسِ اثْنَیْنِ وَ سَبْعِینَ مِثْقَالًا وَ مِنَ الدَّارِفُلْفُلِ أَرْبَعِینَ مِثْقَالًا وَ مِنْ شنه [شَبَهٍ] وَ سَاذَجٍ وَ فُلْفُلٍ وَ إِهْلِیلَجٍ أَسْوَدَ وَ قَاقُلَّهٍ مُرَبًّى وَ جَوْزِطِیبٍ وَ نَانْخَواهٍ وَ حَبِّ الرُّمَّانِ الْحُلْوِ وَ شُونِیزٍ وَ کَمُّونٍ کِرْمَانِیٍّ مِنْ کُلِّ وَاحِدٍ أَرْبَعُ مَثَاقِیلَ. یُدَقُّ کُلُّهُ وَ یُنْخَلُ ثُمَّ تَأْخُذُ سِتَّمِائَهِ مِثْقَالٍ فَانِیذٍ جَیِّدٍ فَتَجْعَلُهُ فِی بَرْنِیَّهٍ وَ تَصُبُّ فِیهِ شَیْئاً مِنْ مَاءٍ ثُمَّ تُوقِدُ تَحْتَهَا وَقُوداً لَیِّناً حَتَّى یَذُوبَ الفَانِیذُ. ثُمَّ تَجْعَلُهُ فِی إِنَاءٍ نَظِیفٍ ثُمَّ تدر [تَذُرُّ] عَلَیْهِ الْأَدْوِیَهَ الْمَدْقُوقَهَ وَ تَعْجِنُهَا بِهِ حَتَّى تَخْتَلِطَ ثُمَّ تَرْفَعُهُ فِی قَارُورَهٍ أَوْ جَرَّهٍ خَضْرَاءَ الشَّرْبَهُ مِنْهُ مِثْلَ جَوْزَهٍ فَإِنَّهُ لَا یُخَالِفُ أَصْلًا بِإِذْنِ اللَّهِ تَعَالَى. (طب الأئمه علیهم السلام ج۱ ص۷۷)
ترجمه روایت
برای تهیه این دارو، از زنجفیل خشک (۷۲ مثقال – معادل ۳۳۱ گرم)، دار فلفل (۴۰ مثقال – معادل ۱۸۴ گرم)، شِنه یا شِبه، ساذج هندی، فلفل سیاه، هلیله سیاه، مربای قاقله، جوزبویا، زنیان، دانه انار شیرین، سیاه‌دانه و زیره کرمانی (از هرکدام ۴ مثقال) استفاده می‌شود. تمام مواد باید آسیاب و سپس الک شوند. ششصد مثقال شکر (معادل ۲ کیلو و ۷۶۰ گرم) را در ظرفی ریخته و با مقدار کمی آب روی حرارت ملایم قرار دهید تا ذوب شود. سپس مواد آسیاب‌شده را به این شکر اضافه کرده و ترکیب کنید تا خمیر یکدستی حاصل شود. این خمیر را در ظرف‌های شیشه‌ای یا کوزه‌های سرامیکی سبز رنگ نگهداری کنید.
خواص درمانی
داروی مرکب دو طب اسلامی به لطف خواص منحصر‌به‌فرد و قدرت شفابخش الهی، در درمان مشکلات زیر بسیار موثر است:
- آرام کردن تپش قلب
- برطرف کردن بلند نفسی (تنگی‌نفس یا نفس همراه با صدا)
- رفع معده‌درد و تقویت معده
- درمان درد پهلو
- افزایش آب بدن و شادابی و طراوت پوست
- رفع زردی بدن و چهره
- تسکین سریع درد معده و درمان مشکلات قلبی ناشی از ضعف معده
این دارو، یکی از درمان‌های موثر و شناخته‌شده برای معده و مشکلات مرتبط با آن است.
ترکیبات و نحوه تهیه دارو
ترکیبات
- زنجبیل خشک: ۷۲ مثقال
- دار فلفل: ۴۰ مثقال
- شنه: ۴ مثقال
- ساذج هندی: ۴ مثقال
- فلفل سیاه: ۴ مثقال
- هلیله سیاه: ۴ مثقال
- قاقله مربایی: ۴ مثقال
- جوزبویا: ۴ مثقال
- زنیان: ۴ مثقال
- دانه انار شیرین: ۴ مثقال
- سیاه‌دانه: ۴ مثقال
- زیره کرمانی: ۴ مثقال
نکته: هر مثقال معادل ۴.۶ گرم است.
روش ساخت یا طرز تهیه زنجفیلات
طرز تهیه زنجفیلات به روش زیر می باشد:
- تمام مواد (به استثنای سیاه‌دانه) را آسیاب و خوب الک کنید.
- ۶۰۰ مثقال شکر را در ظرفی جداگانه با کمی آب روی حرارت ملایم قرار دهید و اجازه دهید کاملاً ذوب شود.
- مواد آسیاب‌شده را به شکر ذوب‌شده اضافه کنید و خوب ترکیب کنید تا خمیری یکدست حاصل شود.
- خمیر نهایی را در ظرف شیشه‌ای یا کوزه سبز قرار داده و در محیط خشک و خنک نگهداری کنید.
نحوه مصرف و نکات مهم
- مقدار مصرف: بعد از وعده‌های غذایی سنگین، یک قاشق چای‌خوری از این دارو مصرف کنید. در مجموع، میزان مصرف روزانه نباید بیشتر از مقداری معادل دو عدد فندق باشد.
- روش مصرف: دارو را می‌توانید همراه با آب میل کنید.
نکات مهم:
- حتماً این دارو با نظر متخصص طب اسلامی یا طبیب تجویز و مصرف شود.
- افرادی که فشار خون بالا دارند یا باردار هستند باید در مصرف این دارو احتیاط کنند.
نکات تکمیلی
- زنجفیل تازه تاثیر بیشتری در این دارو دارد. بهتر است آن را خودتان آسیاب کنید.
- برای تهیه مربای قاقله (هل)، روش آسیاب کردن هل همراه با آب و قرار دادن آن در معرض آفتاب مناسب‌تر است.
- استفاده از شکر نی‌شکر یا شکر سرخ نیاز به مهارت بیشتری در تهیه دارد، چرا که کنترل آب و حرارت در این حالت دشوارتر است.
- خمیر نهایی باید حالتی نیمه‌خشک (نه شل و نه خیلی سفت) داشته باشد؛ چرا که شل بودن باعث کپک‌زدگی و سفت بودن مانند سوهان می‌شود.
- بهتر است دارو در ظرف‌های شیشه‌ای یا کوزه‌های سنتی نگه داشته شود و از ظرف‌های پلاستیکی اجتناب شود.
پرهیزات
در خصوص مصرف داروی مرکب دو طب اسلامی به نکات زیر توجه نمایید:
- زنجفیلات (مرکب دو) باید کاملاً طبق اصول و با نظارت طبیب ساخته شود.
- مصرف خودسرانه این دارو یا استفاده بیش از مقدار تعیین‌شده ممکن است نتایج معکوس داشته باشد.
- افراد دارای شرایط خاص مانند فشار خون بالا، بارداری یا مشکلات حساس باید حتماً پیش از مصرف با طبیب مشورت کنند.
شما می‌توانید سوالات یا ابهامات خود را در بخش نظرات مطرح کنید تا متخصصان ما در اسرع وقت پاسخگوی شما باشند.
بدون دیدگاه