داروی شافیه در روایات

یکی از مهم ترین ترکیبات گیاهی و دارویی موجود در طب سنتی اسلامی مرکب ۷ یا همان داروی شافیه می باشد. ما در این مطلب به بیان روایت آن و ترجمه روایت خواهیم پرداخت:

متن روایت

وَ مِنْهُ، عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ بِسْطَامَ : عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ اَلنَّضْرِ مِنْ وُلْدِ مِیثَمٍ اَلتَّمَّارِ بِقَزْوِینَ وَ نَحْنُ مُرَابِطُونَ عَنِ اَلْأَئِمَّهِ بِهَا أَنَّهُمْ وَصَفُوا هَذِهِ اَلدَّوَاءَ لِأَوْلِیَائِهِمْ وَ هُوَ اَلدَّوَاءُ اَلَّذِی یُسَمَّى اَلدَّوَاءَ اَلشَّافِیَهَ وَ هُوَ خِلاَفُ اَلدَّوَاءِ اَلْجَامِعَهِ فَإِنَّهُ نَافِعٌ لِلْفَالِجِ اَلْعَتِیقِ وَ اَلْحَدِیثِ وَ هُوَ لِلَّقْوَهِ اَلْعَتِیقَهِ وَ اَلْحَدِیثَهِ وَ اَلدُّبَیْلَهِ مَا حَدَثَ مِنْهَا وَ مَا عَتَقَ وَ اَلسُّعَالِ اَلْعَتِیقِ وَ اَلْحَدِیثِ وَ اَلْکُزَازِ وَ رِیحِ اَلشَّوْکَهِ وَ وَجَعِ اَلْعَیْنِ وَ رِیحِ اَلسَّبَلِ وَ هِیَ اَلرِّیحُ اَلَّتِی تُنْبِتُ اَلشَّعْرَ فِی اَلْعَیْنِ وَ لِوَجَعِ اَلرِّجْلَیْنِ مِنَ اَلْخَامِ اَلْعَتِیقِ وَ لِلْمَعِدَهِ إِذَا ضَعُفَتْ وَ لِلْأَرْوَاحِ اَلَّتِی تُصِیبُ اَلصِّبْیَانَ مِنْ أُمِّ اَلصِّبْیَانِ وَ اَلْفَزَعِ اَلَّذِی یُصِیبُ اَلْمَرْأَهَ فِی نَوْمِهَا وَ هِیَ حَامِلٌ وَ اَلسِّلِّ اَلَّذِی یَأْخُذُ بِالنَّفْخِ وَ هُوَ اَلْمَاءُ اَلْأَصْفَرُ اَلَّذِی یَکُونُ فِی اَلْبَطْنِ وَ اَلْجُذَامِ وَ لِکُلِّ عَلاَمَاتِ اَلْمِرَّهِ وَ اَلْبَلْغَمِ وَ اَلنَّهْشَهِ وَ لِمَنْ تَلْسَعُهُ اَلْحَیَّهُ وَ اَلْعَقْرَبُ نَزَلَ بِهِ جَبْرَئِیلُ اَلرُّوحُ اَلْأَمِینُ عَلَى مُوسَى بْنِ عِمْرَانَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ حِینَ أَرَادَ فِرْعَوْنُ أَنْ یَسُمَّ بَنِی إِسْرَائِیلَ فَجَعَلَ لَهُمْ عِیداً فِی یَوْمِ اَلْأَحَدِ وَ قَدْ تَهَیَّأَ فِرْعَوْنُ وَ اِتَّخَذَ لَهُمْ طَعَاماً کَثِیراً وَ نَصَبَ مَوَائِدَ کَثِیرَهً وَ جَعَلَ اَلسَّمَّ فِی اَلْأَطْعِمَهِ وَ خَرَجَ مُوسَى عَلَیْهِ السَّلاَمُ بِبَنِی إِسْرَائِیلَ وَ هُمْ سِتُّمِائَهِ أَلْفٍ فَوَقَفَ لَهُمْ مُوسَى عَلَیْهِ السَّلاَمُ عِنْدَ اَلْمَضِیفِ فَرَدَّ اَلنِّسَاءَ وَ اَلْوِلْدَانَ وَ أَوْصَى لِبَنِی إِسْرَائِیلَ فَقَالَ لاَ تَأْکُلُوا مِنْ طَعَامِهِمْ وَ لاَ تَشْرَبُوا مِنْ شَرَابِهِمْ حَتَّى أَعُودَ إِلَیْکُمْ ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَى اَلنَّاسِ یَسْقِیهِمْ مِنْ هَذَا اَلدَّوَاءِ مِقْدَارَ مَا تَحْمِلُهُ رَأْسُ اَلْإِبْرَهِ وَ عَلِمَ أَنَّهُمْ یُخَالِفُونَ أَمْرَهُ وَ یَقَعُونَ فِی طَعَامِ فِرْعَوْنَ ثُمَّ زَحَفَ وَ زَحَفُوا مَعَهُ فَلَمَّا نَظَرُوا إِلَى نَصْبِ اَلْمَوَائِدِ أَسْرَعُوا إِلَى اَلطَّعَامِ وَ وَضَعُوا أَیْدِیَهُمْ فِیهِ وَ مِنْ قَبْلِ مَا نَادَى فِرْعَوْنُ مُوسَى وَ هَارُونَ وَ یُوشَعَ بْنِ نُونٍ وَ مِنْ کُلِّ خِیَارِ بَنِی إِسْرَائِیلَ وَجَّهَهُمْ إِلَى مَائِدَهٍ لَهُمْ خَاصَّهً وَ قَالَ إِنِّی عَزَمْتُ عَلَى نَفْسِی أَنْ لاَ یَلِیَ خِدْمَتَکُمْ وَ بِرَّکُمْ غَیْرِی أَوْ کُبَرَاءُ أَهْلِ مَمْلَکَتِی فَأَکَلُوا حَتَّى تَمَلَّوْا مِنَ اَلطَّعَامِ وَ جَعَلَ فِرْعَوْنُ یُعِیدُ اَلسَّمَّ مَرَّهً بَعْدَ أُخْرَى فَلَمَّا فَرَغُوا مِنَ اَلطَّعَامِ وَ خَرَجَ مُوسَى عَلَیْهِ السَّلاَمُ وَ خَرَجَ أَصْحَابُهُ قَالَ لِفِرْعَوْنَ إِنَّا تَرَکْنَا اَلنِّسَاءَ وَ اَلصِّبْیَانَ وَ اَلْأَثْقَالَ خَلْفَنَا وَ إِنَّا نَنْتَظِرُهُمْ قَالَ فِرْعَوْنُ إِذاً یُعَادُ لَهُمُ اَلطَّعَامُ وَ نُکْرِمُهُمْ کَمَا أَکْرَمْنَا مَنْ مَعَکَ فَتَوَافَوْا وَ أَطْعَمَهُمْ کَمَا أَطْعَمَ أَصْحَابَهُمْ وَ خَرَجَ مُوسَى عَلَیْهِ السَّلاَمُ إِلَى اَلْعَسْکَرِ فَأَقْبَلَ فِرْعَوْنُ عَلَى أَصْحَابِهِ وَ قَالَ لَهُمْ زَعَمْتُمْ أَنَّ مُوسَى وَ هَارُونَ سَحَرَا بِنَا وَ أَرَیَانَا بِالسِّحْرِ أَنَّهُمْ یَأْکُلُونَ مِنْ طَعَامِنَا فَلَمْ یَأْکُلُوا مِنْ طَعَامِنَا شَیْئاً وَ قَدْ خَرَجَا وَ ذَهَبَ اَلسِّحْرُ فَأَجْمَعُوا مِمَّا قَدَرْتُمْ عَلَیْهِ عَلَى اَلطَّعَامِ اَلْبَاقِی یَوْمَهُمْ هَذَا وَ مِنَ اَلْغَدِ لِکَیْ یَتَفَانَوْا فَفَعَلُوا وَ قَدْ أَمَرَ فِرْعَوْنُ أَنْ یُتَّخَذَ لِأَصْحَابِهِ خَاصَّهً طَعَامٌ لاَ سَمَّ فِیهِ فَجَمَعَهُمْ عَلَیْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ أَکَلَ وَ مِنْهُمْ مَنْ تَرَکَ فَکُلُّ مَنْ أَطْعَمَ مِنْ طَعَامِهِ نَفَخَ فَهَلَکَ مِنْ أَصْحَابِ فِرْعَوْنَ سَبْعُونَ أَلْفاً ذَکَراً وَ مِائَهٌ وَ سِتُّونَ أَلْفاً أُنْثَى سِوَى اَلدَّوَابِّ وَ اَلْکِلاَبِ وَ غَیْرِ ذَلِکَ فَتَعَجَّبَ هُوَ وَ أَصْحَابُهُ بِمَا کَانَ اَللَّهُ أَمَرَهُ أَنْ یَسْقِیَ أَصْحَابَهُ مِنَ اَلدَّوَاءِ وَ اَلَّذِی یُسَمَّى اَلشَّافِیَهَ ثُمَّ أَنْزَلَ اَللَّهُ تَعَالَى عَلَى رَسُولِهِ هَذَا اَلدَّوَاءَ نَزَلَ بِهِ جَبْرَئِیلُ عَلَیْهِ السَّلاَمُ وَ نُسْخَهُ اَلدَّوَاءِ هَذِهِ تَأْخُذُ جُزْءاً مِنْ ثُومٍ مُقَشَّرٍ ثُمَّ تَشْدَخُهُ وَ لاَ تُنْعِمُ دَقَّهُ وَ تَضَعُهُ فِی طِنْجِیرٍ أَوْ فِی قِدْرٍ عَلَى مَا یَحْضُرُکَ ثُمَّ تُوقِدُ تَحْتَهُ بِنَارٍ لَیِّنَهٍ ثُمَّ تَصُبُّ عَلَیْهِ مِنْ سَمْنِ اَلْبَقَرِ قَدْرَ مَا یَغْمُرُهُ وَ تَطْبُخُهُ بِنَارٍ لَیِّنَهٍ حَتَّى یَشْرَبَ ذَلِکَ اَلسَّمْنَ ثُمَّ تَسْقِیهِ مَرَّهً بَعْدَ أُخْرَى حَتَّى لاَ یَقْبَلَ اَلثُّومُ شَیْئاً ثُمَّ تَصُبُّ عَلَیْهِ اَللَّبَنَ اَلْحَلِیبَ فَتُوقِدُ تَحْتَهُ بِنَارٍ لَیِّنَهٍ وَ تَفْعَلُ ذَلِکَ مِثْلَ مَا فَعَلْتَ بِالسَّمْنِ وَ لْیَکُنِ اَللَّبَنُ أَیْضاً لَبَنَ بَقَرَهٍ حَدِیثَهِ اَلْوِلاَدَهِ حَتَّى لاَ یَقْبَلَ شَیْئاً وَ لاَ یَشْرَبَ ثُمَّ تَعْمِدُ إِلَى عَسَلِ اَلشَّهْدِ فَتَعْصِرُهُ مِنْ شَهْدِهِ وَ تُغْلِیهِ عَلَى اَلنَّارِ عَلَى حِدَهٍ وَ لاَ یَکُونُ فِیهِ مِنَ اَلشَّهْدِ شَیْءٌ ثُمَّ تَصُبُّهُ عَلَى اَلثُّومِ وَ تُوقِدُ تَحْتَهُ بِنَارٍ لَیِّنَهٍ کَمَا صَنَعْتَ بِالسَّمْنِ وَ اَللَّبَنِ ثُمَّ تَعْمِدُ إِلَى عَشَرَهِ دَرَاهِمَ مِنَ اَلشُّونِیزِ وَ تَدُقُّهُ دَقّاً نَاعِماً وَ تُنَظِّفُ اَلشُّونِیزَ وَ لاَ تَنْخَلُهُ وَ تَأْخُذُ وَزْنَ خَمْسَهِ دَرَاهِمَ فُلْفُلَ وَ مَرْزَنْجُوشَ وَ تَدُقُّهُ ثُمَّ تَرْمِی فِیهِ وَ تُصَیِّرُهُ مِثْلَ خَبِیصَهٍ عَلَى اَلنَّارِ ثُمَّ تَجْعَلُهُ فِی إِنَاءٍ لاَ یُصِیبُهُ اَلْغُبَارُ وَ لاَ شَیْءٌ وَ لاَ رِیحٌ وَ یُجْعَلُ فِی اَلْإِنَاءِ شَیْءٌ مِنْ سَمْنِ اَلْبَقَرِ وَ تَدْهُنُ بِهِ اَلْإِنَاءَ ثُمَّ تَدْفُنُ فِی اَلشَّعِیرِ أَوْ رَمَادٍ أَرْبَعِینَ یَوْماً وَ کُلَّمَا عَتَقَ کَانَ أَجْوَدَ وَ یَأْخُذُ صَاحِبُ اَلْعِلَّهِ فِی اَلسَّاعَهِ اَلَّتِی یُصِیبُهُ فِیهِ اَلْأَذَى اَلشَّدِیدُ مِقْدَارَ حِمَّصَهٍ قَالَ فَإِذَا أَتَى عَلَى هَذَا اَلدَّوَاءِ شَهْرٌ فَهُوَ یَنْفَعُ مِنْ ضَرَبَانِ اَلضِّرْسِ وَ جَمِیعِ مَا یَثُورُ مِنَ اَلْبَلْغَمِ بَعْدَ أَنْ یَأْخُذَهُ عَلَى اَلرِّیقِ مِقْدَارَ نِصْفِ جَوْزَهٍ وَ إِذَا أَتَى عَلَیْهِ شَهْرَانِ فَهُوَ جَیِّدٌ لِلْحُمَّى اَلنَّافِضِ یَأْخُذُ مِنْهُ عِنْدَ مَنَامِهِ مِقْدَارَ نِصْفِ جَوْزَهٍ وَ هُوَ غَایَهٌ لِهَضْمِ اَلطَّعَامِ. وَ غَایَهُ کُلِّ دَاءٍ فِی اَلْعَیْنِ فَإِذَا أَتَى عَلَیْهِ ثَلاَثَهُ أَشْهُرٍ فَهُوَ جَیِّدٌ مِنَ اَلْمِرَّهِ اَلصَّفْرَاءِ وَ اَلْبَلْغَمِ اَلْمُحْتَرِقِ وَ هَیَجَانِ کُلِّ دَاءٍ یَکُونُ مِنَ اَلصَّفْرَاءِ یَأْخُذُهُ عَلَى اَلرِّیقِ فَإِذَا أَتَى عَلَیْهِ أَرْبَعَهُ أَشْهُرٍ فَهُوَ جَیِّدٌ مِنَ اَلظُّلْمَهِ تَکُونُ فِی اَلْعَیْنِ وَ اَلنَّفَسِ اَلَّذِی یَأْخُذُ اَلرَّجُلُ إِذَا مَشَى یَأْخُذُهُ بِاللَّیْلِ إِذَا نَامَ وَ إِذَا أَتَى عَلَیْهِ خَمْسَهُ أَشْهُرٍ یُؤْخَذُ دُهْنُ بَنَفْسَجٍ أَوْ دُهْنُ حَلٍّ وَ یُؤْخَذُ مِنْ هَذَا اَلدَّوَاءِ نِصْفُ عَدَسَهٍ یُدَافُ بِالدُّهْنِ وَ یَسْعُطُ بِهِ صَاحِبُ اَلصُّدَاعِ اَلْمُطْبِقِ وَ إِذَا أَتَى عَلَیْهِ سِتَّهُ أَشْهُرٍ یُؤْخَذُ مِنْهُ قَدْرَ عَدَسَهٍ یَسْعُطُ بِهِ صَاحِبُ اَلشَّقِیقَهِ بِالْبَنَفْسَجِ فِی اَلْجَانِبِ اَلَّذِی فِیهِ اَلْعِلَّهُ وَ ذَلِکَ عَلَى اَلرِّیقِ مِنْ أَوَّلِ اَلنَّهَارِ وَ إِذَا أَتَى عَلَیْهِ سَبْعَهُ أَشْهُرٍ یَنْفَعُ مِنَ اَلرِّیحِ اَلَّذِی یَکُونُ فِی اَلْأُذُنِ یَقْطُرُ فِیهَا بِدُهْنِ وَرْدٍ مِثْلَ اَلْعَدَسَهِ مِنْ أَوَّلِ اَلنَّهَارِ وَ إِذَا أَتَى عَلَیْهِ ثَمَانِیَهُ أَشْهُرٍ یَنْفَعُ مِنَ اَلْمِرَّهِ اَلْحَمْرَاءِ وَ اَلدَّاءِ اَلَّذِی یُخَافُ مِنْهُ اَلْآکِلَهُ یُشْرَبُ بِمَاءٍ وَ تَدَّهِنُ بِأَیِّ دُهْنٍ شِئْتَ وَ تَضَعُ عَلَى اَلدَّاءِ وَ ذَلِکَ عَلَى اَلرِّیقِ مَعَ طُلُوعِ اَلشَّمْسِ وَ إِذَا أَتَى عَلَیْهِ تِسْعَهُ أَشْهُرٍ یَنْفَعُ بِإِذْنِ اَللَّهِ مِنَ اَلسُّدَدِ وَ کَثْرَهِ اَلنَّوْمِ وَ اَلْهَذَیَانِ فِی اَلْمَنَامِ. وَ اَلْوَجَعِ وَ اَلْفَزَعِ یُؤْخَذُ بِدُهْنِ بِزْرِ اَلْفُجْلِ عَلَى اَلرِّیقِ وَ عِنْدَ مَنَامِهِ قَدْرَ عَدَسَهٍ وَ إِذَا أَتَى عَلَیْهِ عَشَرَهُ أَشْهُرٍ جَیِّدٌ لِلْمِرَّهِ اَلسَّوْدَاءِ وَ اَلصَّفْرَاءِ اَلَّتِی تَأْخُذُ بِالْبَلْبَلَهِ وَ اَلْحُمَّى اَلْبَاطِنَهِ وَ اِخْتِلاَطِ اَلْعَقْلِ یُؤْخَذُ مِنْهُ مِثْلُ اَلْعَدَسَهِ بِخَلٍّ وَ بَیَاضِ اَلْبَیْضِ وَ تَشْرَبُهُ عَلَى اَلرِّیقِ بِأَیِّ دُهْنٍ شِئْتَ عِنْدَ مَنَامِکَ وَ إِذَا أَتَى عَلَیْهِ أَحَدَ عَشَرَ شَهْراً فَإِنَّهُ یَنْفَعُ مِنَ اَلْمِرَّهِ اَلسَّوْدَاءِ اَلَّتِی أَخَذَ صَاحِبُهَا بِالْفَزَعِ وَ اَلْوَسْوَاسِ قَدْرَ اَلْحِمَّصَهِ بِدُهْنِ اَلْوَرْدِ وَ یَشْرَبُهُ عَلَى اَلرِّیقِ وَ قَدْرَ اَلْحِمَّصَهِ یَشْرَبُهُ عِنْدَ اَلْمَنَامِ فَیَشْرَبُهُ بِغَیْرِ دُهْنٍ وَ إِذَا أَتَى عَلَیْهِ اِثْنَا عَشَرَ شَهْراً یَنْفَعُ مِنَ اَلْفَالِجِ اَلْحَدِیثِ وَ اَلْعَتِیقِ بِمَاءِ اَلْمَرْزَنْجُوشِ یَأْخُذُ مِنْهُ قَدْرَ حِمَّصَهٍ وَ یَدْهُنُ رِجْلَیْهِ بِالزَّیْتِ وَ اَلْمِلْحِ عِنْدَ مَنَامِهِ وَ مِنَ اَلْقَابِلَهِ مِثْلَ ذَلِکَ وَ یَحْمِی مِنَ اَلْخَلِّ وَ اَللَّبَنِ وَ اَلْبَقْلِ وَ اَلسَّمَکِ وَ یُطْعِمُ بَعْدَ ذَلِکَ مَا یَشَاءُ وَ إِذَا أَتَى عَلَیْهِ ثَلاَثَهَ عَشَرَ شَهْراً فَإِنَّهُ یَنْفَعُ مِنَ اَلدُّبَیْلَهِ وَ اَلضَّحِکِ مِنْ غَیْرِ شَیْءٍ وَ عَبَثِ اَلرَّجُلِ بِلِحْیَتِهِ یُؤْخَذُ مِنْهُ قَدْرَ اَلْحِمَّصَهِ مَرَّهً أَوْ مَرَّتَیْنِ یُدَافُ بِمَاءِ اَلسَّدَابِ وَ یُشْرَبُ عِنْدَ أَوَّلِ اَللَّیْلِ وَ إِذَا أَتَى عَلَیْهِ أَرْبَعَهَ عَشَرَ شَهْراً یَنْفَعُ مِنَ اَلسُّمُومِ کُلِّهَا وَ إِنْ کَانَ سُقِیَ سَمّاً یُؤْخَذُ بِزْرُ اَلْبَاذَنْجَانِ فَیُدَقُّ ثُمَّ یُغْلَى عَلَى اَلنَّارِ ثُمَّ یُصَفَّى وَ یَشْرَبُ مِنْ هَذَا اَلدَّوَاءِ قَدْرَ اَلْحِمَّصَهِ مَرَّهً أَوْ مَرَّتَیْنِ أَوْ ثَلاَثَ مَرَّاتٍ أَوْ أَرْبَعَ مَرَّاتٍ بِمَاءٍ فَاتِرٍ وَ لاَ یَتَجَاوَزُ أَرْبَعَ مَرَّاتٍ وَ لْیَشْرَبْهُ عِنْدَ اَلسَّحَرِ وَ إِذَا أَتَى عَلَیْهِ خَمْسَهَ عَشَرَ شَهْراً فَإِنَّهُ یَنْفَعُ مِنَ اَلسِّحْرِ وَ اَلْخَامَهِ وَ اَلْإِبْرِدَهِ وَ اَلْأَرْوَاحِ یُؤْخَذُ مِنْهُ قَدْرَ نِصْفِ بُنْدُقَهٍ وَ یُغْلَى بِتَمْرٍ وَ یَشْرَبُهُ إِذَا أَخَذَ مَضْجَعَهُ وَ لاَ یَشْرَبُ فِی لَیْلَهٍ وَ مِنَ اَلْغَدِ حَتَّى یَطْعَمَ طَعَاماً کَثِیراً وَ إِذَا أَتَى عَلَیْهِ سِتَّهَ عَشَرَ شَهْراً یُؤْخَذُ مِنْهُ نِصْفَ عَدَسَهٍ فَیُدَافُ بِمَاءِ اَلْمَطَرِ مَطَرٍ حَدِیثٍ مِنْ یَوْمِهِ أَوْ مِنْ لَیْلَتِهِ أَوْ بَرَدَ فَیَکْتَحِلُ صَاحِبُ اَلْعَمَى اَلْعَتِیقِ وَ اَلْحَدِیثِ غُدْوَهً وَ عَشِیَّهً وَ عِنْدَ مَنَامِهِ أَرْبَعَهَ أَیَّامٍ فَإِنْ بَرِئَ وَ إِلاَّ فَثَمَانِیَهَ أَیَّامٍ وَ لاَ أَرَاهُ یَبْلُغُ اَلثَّمَانَ حَتَّى یَبْرَأَ بِإِذْنِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِذَا أَتَى عَلَیْهِ سَبْعَهَ عَشَرَ شَهْراً یَنْفَعُ بِإِذْنِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنَ اَلْجُذَامِ بِدُهْنِ اَلْأَکَارِعِ أَکَارِعِ اَلْبَقَرِ لاَ أَکَارِعِ اَلْغَنَمِ یُؤْخَذُ مِنْهُ قَدْرَ بُنْدُقَهٍ عِنْدَ اَلْمَنَامِ وَ عَلَى اَلرِّیقِ وَ یُؤْخَذُ مِنْهُ قَدْرَ حَبَّهٍ فَیَدْهُنُ بِهِ جَسَدَهُ یَدْلُکُ دَلْکاً شَدِیداً وَ یُؤْخَذُ مِنْهُ شَیْءٌ قَلِیلٌ فَیَسْعُطُ بِهِ بِدُهْنِ اَلزَّیْتِ زَیْتِ اَلزَّیْتُونِ أَوْ بِدُهْنِ اَلْوَرْدِ وَ ذَلِکَ فِی آخِرِ اَلنَّهَارِ فِی اَلْحَمَّامِ وَ إِذَا أَتَى عَلَیْهِ ثَمَانِیَهَ عَشَرَ شَهْراً یَنْفَعُ بِإِذْنِ اَللَّهِ تَعَالَى مِنَ اَلْبَهَقِ اَلَّذِی یُشَاکِلُ اَلْبَرَصَ إِلاَّ أَنْ یَشْرِطَ مَوْضِعَهُ فَیَدْمَى وَ یُؤْخَذُ مِنَ اَلدَّوَاءِ مِقْدَارَ حِمَّصَهٍ وَ یُسْقَى مَعَ دُهْنِ اَلْبُنْدُقِ أَوْ دُهْنِ لَوْزٍ مُرٍّ أَوْ دُهْنِ صَنَوْبَرٍ یُسْقَى بَعْدَ اَلْفَجْرِ وَ یَسْعُطُ مِنْهُ بِمِقْدَارِ حَبَّهٍ مَعَ ذَلِکَ اَلدُّهْنِ وَ یَدْلُکُ بِهِ جَسَدَهُ مَعَ اَلْمِلْحِ قَالَ وَ لاَ یَنْبَغِی أَنْ یُغَیِّرَ هَذِهِ اَلْأَدْوِیَهَ عَنْ حَدِّهَا وَ وَضْعِهَا اَلَّتِی تَقَدَّمَ ذِکْرُهَا لِأَنَّهُ إِنْ خَالَفَ خُولِفَ بِهِ وَ لَمْ یَنْتَفِعْ بِشَیْءٍ مِنْهُ وَ إِذَا أَتَى عَلَیْهِ تِسْعَهَ عَشَرَ شَهْراً یُؤْخَذُ حَبُّ اَلرُّمَّانِ رُمَّانٍ حُلْوٍ فَیَعْصِرُهُ وَ یُخْرِجُ مَاءَهُ وَ یُؤْخَذُ مِنَ اَلْحَنْظَلَهِ قَدْرَ حَبَّهٍ فَیُسْتَقَى مِنَ اَلسَّهْوِ وَ اَلنِّسْیَانِ وَ اَلْبَلْغَمِ اَلْمُحْتَرِقِ وَ اَلْحُمَّى اَلْعَتِیقَهِ وَ اَلْحَدِیثَهِ عَلَى اَلرِّیقِ بِمَاءٍ حَارٍّ وَ إِذَا أَتَى عَلَیْهِ عِشْرُونَ شَهْراً یَنْفَعُ بِإِذْنِ اَللَّهِ مِنَ اَلصَّمَمِ یُنْقَعُ بِمَاءِ اَلْکُنْدُرِ ثُمَّ یَخْرُجُ مَاؤُهُ فَیُجْعَلُ مَعَهُ مِثْلُ اَلْعَدَسَهِ اَللَّطِیفَهِ فَیُجْعَلُ فِی أُذُنِهِ فَإِنْ سَمِعَ وَ إِلاَّ أُسْعِطَ مِنَ اَلْغَدِ بِذَلِکَ اَلْمَاءِ بِمِثْلِ اَلْعَدَسَهِ وَ صَبَّ عَلَى یَافُوخِهِ مِنْ فَضْلِ اَلسَّعُوطِ وَ اَلْمُبَرْسَمُ إِذَا ثَقُلَ بِهِ وَ طَالَ لِسَانُهُ یُؤْخَذُ حَبُّ اَلْعِنَبِ اَلْحَامِضِ ثُمَّ یُسْقَى اَلْمُبَرْسَمُ بِهَذَا اَلدَّوَاءِ فَإِنَّهُ یَنْتَفِعُ بِهِ وَ یُخَفَّفُ عَنْهُ وَ کُلَّمَا عَتَقَ کَانَ أَجْوَدَ وَ یُؤْخَذُ مِنْهُ اَلْأَقَلُّ . ( بحار الأنوار , جلد۵۹ , صفحه۲۴۹ )

ترجمه روایت

در طب-۱۲۴-۱۲۸-:از ابراهیم بن نضر نوه میثم تمار که مادر قزوین از طرف ائمه مرزدار بودیم و این دارو را براى دوستان خود نسخه کرده بودند بنام داروى شفا بخش و آن جز داروى جامع است که براى فلج کهنه و نو خوبست و آن براى لقوه کهنه و نو خوبست،و جوشها که از آن پدید آیند نو باشند یا کهنه،و براى سرفه کهنه و نو،و کزاز،و باد شوکه،درد چشم،باد سبل که مو در چشم رویاند، و براى درد پاها از بلغم کهنه،براى معده ناتوان،براى باد ام الصبیان کودکان، هراس کردن زن در خواب هنگام آبستنى،و براى سل نفخ آور و آن آب زردیست که در شکم است،و براى خوره و براى همه نشانه‌هاى صفراء بلغم و گزش، و براى کسى که مار یا کژدمش بگزند. جبرئیلش براى موسى بن عمران علیه السّلام آورد چون که فرعون خواست بنى اسرائیل را زهر بدهد،در روز یک شنبه عیدى برایشان گرفت،و خوانهاى بسیار گسترد و غذاى فراوان و خوراکها را زهر آگین کرد،و موسى بنى اسرائیل را که ۶۰۰ هزار بودند برآورد و نزد مهمانخانه در برشان ایستاد،و زنان و کودکان را بازگرداند و ببنى اسرائیل سفارش کرد از خوراکشان مخورید و از نوشابشان منوشید تا من بشما باز گردم،سپس نزد مردم آمد و از این دارو باندازه یک سر سوزن بآنها داد،دانست که او را نافرمانى کنند و از خوراک فرعون نگذرند، سپس پیش آمد و با او پیش آمدند،و چون چشمشان بخوانها افتاد شتاب کردند و دست در خوراک نهادند،و از آن پیش فرعون موسى و هارون و یوشع بن نون و همه بزرگان بنى اسرائیل را بیک خوان خصوصى دعوت کرده و گفته:من با خود قسم خوردم که متصدى خدمت شما و احسان بشما نباشد جز خودم یا بزرگان کشورم، و همه خوردند تا سیر شدند،و فرعون پیوسته زهر را پیاپى تازه میکرد. و چون از خوراک دست کشیدند موسى بیرون شد و یارانش بیرون شدند و موسى بفرعون گفت:ما زنان و کودکان را با بنه در دنبال وانهادیم و انتظار آنها را داریم،فرعون گفت:در این صورت باز غذا براى آنها آماده شود و آنها را پذیرائى کنیم مانند کسانى که با تو بودند،و آنها هم آمدند و بآنها خوراک داد مانند یاران آنها،و موسى بپاسگاه خود برگشت. فرعون رو بیارانش کرد و گفت:پندارید موسى و هارون ما را جادو کردند و بما نمودند که از خوراک ما میخورند و چیزى از آن نخوردند و سالم بیرون رفتند و جادو باطل شد،تا توانید آنچه از خوراکها بجا مانده براى امروز و فردا جمع آورى کنید تا نابود شوند(جدا شوند خ ب)و عمل کردند،و فرعون براى یاران خود خوراک جداگانه ساخته بود که زهر نداشت،همه را بر سر آن گرد آورد،برخى خوردند و برخى نخوردند،و هر که خورد باد کرد (ترکید(خ ب)و ۷۰ هزار مرد و ۱۶۰ هزار زن از یارانش مردند جز چهار پایان و سگها و جز آنها،و فرعون و یارانش در شگفت شدند بواسطه فرمان حفظ‍‌ بموسى که از آن دارو بنام شافیه بیاران خود نوشانده بود سپس خدا آن دارو را برسول خود فرو آورد،جبرئیل آن را آورد و نسخه دارو اینست: جزئى بگیر از سیر پوست کنده،سپس آن را بشکاف و اندکى بکوب،و بگذار در پاتیله یا دیک باندازه‌اى که در دست دارى،و آتش نرمى زیرش بیفروز و آنقدر روغن گاو بر آن بریز که آن را فرو گیرد،و خرده خرده بدان روغن بده تا سیر روغن شود و دیگر نپذیرد،وانگه بر آن شیر تازه بریز و آتش نرمى زیرش باشد،تا آنجا که دیگر نپذیرد و بخود نکشد. سپس عسل شهد بگیر و فشرده کن و جدا بر سر آتش نه و خوب موم آن را بگیر و روى سیر بریز و زیرش آتش نرمى بگذار مانند آنچه با روغن کردى و با شیر،سپس ده درهم(۶ مثقال تقریبا)سیاهدانه خوب بکوب و پاک کن و ببیز،و ۵ درهم فلفل و مرزنجوش بگیر و بکوب و در آن بریز،و مانند حلواء آن را بر آتش بنه،و آنگه در ظرفى گذار سر بسته که گرد و بادى بر آن ننشیند و در آن ظرف اندکى روغن گاو باشد که آن را چرب کند،سپس ۴۰ روز میان جویا خاکستر دفن شود،و هر چه کهنه گردد بهتر باشد و دردمند که دچار آزار سخت شد باندازه یک نخود از آن را برگیرد فرمود:چون یکماه بر این دارو گذرد براى درد دندان و هر چه از بلغم پدید آید خوبست باندازه نیم گردو و چون دو ماه بر آن گذرد براى تب لرز باندازه نیم گردو خوبست و بینهایت براى هضم غذا و هر دردى در چشم و چون سه ماه بر آن گذرد خوبست براى صفراء و بلغم سوخته،و هیجان هر درد که از صفراء باشد که ناشتا بخورد. چون چهار ماه بر آن گذرد براى تیره‌گى چشم و گرفتن نفس در راه خوبست که وقت خواب در شب بخورد و چون پنج ماه شد روغن بنفشه یا کنجد(گل یا سرکه خ ب)گیرد و نیم عدس از آن دارو که روغن مالى بشود و کسى که سردرد پیوسته دارد آن را در بینى کند. و چون شش ماهه شد دچار شقیقه با روغن بنفشه ناشتا در بامداد باندازه یک عدس را در بینى کند و چون هفتماهه شد براى باد گوش نافع است که با روغن گل باندازه یک عدس در آغاز روز از آن چکانند و چون هشتماهه شد براى خلط‍‌ سرخ (صفراء خ ب)و دردى که بسا آکله(کامخاریا)شود خوبست که با آب نوش شود و با هر روغنى خواهى آن را چرب کن و بر درد خود نهى هنگام برآمدن خورشید و ناشتا.و چون نه ماهه شود بخواست خدا از سدّه‌ها و پرخوابى و هذیان در خواب و ترس و هراس خوبست و باید با روغن فجل ناشتا باندازه یک عدس بخورد و هم هنگام خواب. و چون ده ماهه شود براى خلط‍‌ سوداء خوبست،و صفرائى که لرز آورد و تب درونى و برهمخوردن خرد،باندازه یک عدس آن را بگیرند با سرکه و سفیده تخم مرغ،ناشتا و هنگام خواب با هر روغنى خواهد بنوشد. و چون یازده ماهه شود براى خلط‍‌ سوداء که باعث هراس و وسوسه دردمند است باندازه یک نخود با روغن گل ناشتا بنوشد و یک نخود هنگام خواب بى‌روغن بنوشد. و چون دوازده ماهه شد با آب مرزنجوش از فلج کهنه و نو نافع است و باندازه یک نخود و هر دو پا را هنگام خواب با زیت و نمک چرب کند و هم در شب آینده و از سرکه و سبزى و ماهى پرهیز کند و هر چیز دیگر خواهد بخورد. و چون سیزده ماهه شود:از جوش و خنده بیجا و بازى با ریش خوبست باندازه یک نخود با آب سداب آمیخته و آغاز شب بنوشد. و چون چهارده ماهه شود،داروى همه زهرها است،و اگر زهر نوشیده تخم بادنجان را بکوبد و با آتش بجوشاند تا صاف شود و یک نخود از این دارو را از یک بار تا چهار بار با آب نیم گرم بخورد و از چهار نگذرد و هنگام سحر بنوشد. و چون پانزده ماهه شود براى جادو و خلط‍‌ بلغم و سردیها و ارواح خوبست، نیم فندق که با خرما بجوشانند و چون در بستر خواب رود بنوشد،و در آن شب و فردا دیگر از دارو ننوشد تا خوراک بسیارى مصرف کند. و چون شانزده ماهه شود نیم عدسش را با آب باران تازه که از همان روز یا شبش باشد حلّ‌ کنند یا با تگرگ و نابیناى کهنه و نو بام و شام و هنگام خواب ۴ روز بدیده کشد و اگر به نشد تا هشت روز و ندانمش که به ۸ روز رسد تا به شود بخواست خدا عزّ و جلّ‌.و چون هفده ماهه شود نافع است بخواست خدا عزّ و جلّ‌ براى خوره با روغن پاچه گاو نه گوسفند که باندازه یک فندق ناشتا و هنگام خواب بخورد، و باندازه یک قرص بتن مالد و خوب آن را مالش دهد،و اندکى از آن با روغن زیتون یا گل ببینى کند در پایان روز و در حمام. و چون هجده ماهه شود بخواست خدا تعالى نافع است براى بهق که مانند پیسى است که جایش را تیغ زند خون آید،و اندازه نخودى از آن بگیرد و با روغن فندق یا روغن بادام تلخ یا روغن صنوبر بنوشد پس از سپیده دم،و اندازه یک قرص هم با همان روغن ببینى کشد و با نمک بتن خود بمالد. فرمود:نسزد که اندازه و وضع این دارو از آنچه ذکر شد دگرگون گردد که اثر نکند و هیچ سودى ندهد. و چون نوزده ماهه شود،دانه انار شیرین را بگیرد و بفشارد و آبش را بگیرد و با یک قرص از هندوانه ابو جهل بنوشد براى رفع سهو و نسیان و بلغم سوخته و تب کهنه و نو با آب گرم در ناشتا. و چون بیست ماهه شود بخواست خدا براى کرى خوبست،در آب کندر خیس شود و آبش گرفته شود و باندازه یک عدس لطیفى در آن نهند و در گوش نهد و اگر نشنید فردا با همان آب باندازه یک عدس ببینى نهد،و از زیادى آن آب باستخوان سرش ریزد،و سرسامى چون سنگین شود و پر گوید و زبانش دراز شود دانه انگور ترش گیرند و با این دارو بدو نوشند که سود دهد و سبک گردد، و هر چه کهنه‌تر شود بهتر گردد و کمتر از آن مصرف شود. بحارالأنوار (جلد ۵۴ تا ۶۳) / ترجمه کمره ای ;  ج ۶  ص ۱۹۹