گیاه اسطوخودوس یا لاوندر (به انگلیسی Lavender) یکی از گیاهان باستانی معروف در طب سنتی است که آن را با دو ویژگی خاص می‌شناسند: عطر و رنگی که دارد.

در این مطلب به شما توضیح می‌دهیم که این گیاه چیست؟ چه کاربردی دارد؟ برای درمان چه مشکلاتی از آن استفاده می‌شود؟ چگونه باید از آن استفاده کرد؟ اشکال مختلف آن چیست و کدام افراد نباید از آن استفاده کنند؟

اسطوخودوس چیست؟
اسطوخودوس یک گیاه گل‌دار از خانواده نعنائیان است که به رایحه شیرینی که دارد شناخته می‌شود. این گیاه یک درختچه کوچک همیشه‌سبز است که برگ‌های آن رنگ بنفش ملایمی دارند.

طبع اسطوخودوس در طب سنتی
آیا شما هم می‌خواهید بدانید که اسطوخودوس گرم است یا سرد؟ از دیدگاه طب سنتی این گیاه دارویی گیاهی با طبع گرم و خشک در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین اگر طبعتان سرد و مرطوب است، این گیاه اثرات درمانی زیادی برای شما دارد. البته این گیاه برای تمامی طبع‌ها مناسب است و برای افرادی با طبع گرم، مقادیر کمتر آن تجویز می‌شود.

خواص اسطوخودوس
کتاب‌های گیاهی سنتی و مطالعات تحقیقاتی به طور یکسان نقش اسطوخودوس‌ را به‌عنوان یک گیاه بسیار مفید برای سلامتی تایید کرده‌‌اند. به این دلیل است که این گیاه حاوی ترکیبات شیمیایی مختلفی است که تاثیر مثبتی بر بدن می‌گذارند.

برخی از این ترکیبات شامل فلاونوئیدها (که در سبزی‌ها و میوه‌ها نیز یافت می‌شوند) و کومارین هستند. هر دوی این ترکیبات اثرات ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی دارند.

۱. اسطوخودوس و فشارخون
فشار خون بالا فشار زیادی به قلب وارد می‌کند و خطر بروز عوارضی نظیر سکته مغزی و حمله قلبی را افزایش می‌دهد. در سال ۲۰۱۷ یک مطالعه کوچک روی ۴۰ نفر که جراحی قلب باز داشتند انجام شد. این افراد پس از عمل، اسانس (روغن ضروری) اسطوخودوس رقیق‌شده را استنشاق کردند و فشارخون و ضربان قلب آن‌ها کاهش پیدا کرد. البته برای این که خواص این گیاه دارویی برای فشارخون تایید شود به آزمایش‌های بیشتری نیاز است.

۲. اسطوخودوس برای مو
اسطوخودوس رشد مو را تا حد زیادی تحریک می‌کند. این گیاه همچنین دارای خواص ضدمیکروبی هست که از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها روی پوست سر جلوگیری می‌کند. به این معناست که استفاده از روغن این گیاه دارویی می‌تواند یک درمان مناسب برای کاهش خارش و خشکی پوست سر و مبارزه با شوره سر باشد. اگر قصد استفاده از این گیاه دارویی برای شوره سر را دارید، روغن آن را به‌صورت موضعی روی پوست سر استعمال کنید.

این گیاه دارای خواص ضدمیکروبی هست که از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها روی پوست سر جلوگیری می‌کند.

۳. اسطوخودوس برای سرماخوردگی
یکی از خواص زیاد جست‌وجوشده این گیاه دارویی تاثیر آن روی درمان سرماخوردگی است. این گیاه دارویی به روش‌های گوناگونی علائم سرماخوردگی را تسکین می‌دهد. خواص ضدالتهابی دارد و به بهبود سریع سرفه، گلودرد و آبریزش بینی کمک می‌کند.

۴. اسطوخودوس برای خواب
به نقل از medicalnewstoday برخی از مطالعات نشان می‌دهند که این گیاه دارویی می‌تواند سطح ملاتونین بدن را بهبود بخشد و باعث شود که خواب شبانه بهتری داشته باشید.

۵. اسطوخودوس برای پوست
بر اساس یک تحقیق صورت‌گرفته در سال ۲۰۱۷ اگر از آکنه، اگزما یا التهاب پوست رنج می‌برید استعمال روغن اسطوخودوس روی نواحی آسیب‌دیده به درمان لکه‌ها و کاهش التهاب کمک شایانی می‌کند. اما استفاده مستقیم از روغن ضروری روی پوست می‌تواند سبب سوزش و تحریک پوست شود؛ بنابراین بهتر است آن را با آب یا روغن حامل رقیق کنید.

۶. اسطوخودوس و پسرزایی
گرم‌کردن رحم نقش بسزایی در پسردار شدن دارد. حداقل ۲ هفته قبل از آمیزش جنسی به‌منظور باردارشدن، دم‌نوش اسطوخدوس و رازیانه میل کنید. همچنین برای تاثیر بهتر قبل از خواب، با یک روغن اسطوخدوس، شکمتان را ماساژ دهید.

۷. اسطوخودوس و پروستات
آروماتراپی با روغن ضروری اسطوخودوس‌ به دلیل اثرات تسکین‌دهنده‌ای که دارد، می‌تواند برای درمان انواع بیماری‌ها خصوصاً بزرگی پروستات و بیماری‌های مرتبط با پروستات موثر باشد.

۸. اسطوخودوس و سرگیجه
روغن اسطوخودوس همچنین می‌تواند سرگیجه را تسکین دهد و باعث شود احساس آرامش بیشتری داشته باشید. برای تسکین سریع سرگیجه، می‌توانید چند قطره روغن این گیاه دارویی را به‌آرامی با انگشت بر روی پوستتان پخش کنید، آن را روی بالش خود اسپری کنید، یا مقداری از آن را در دستگاه خوشبوکننده هوا قرار دهید.

۹. اسطوخودوس و سنگ کلیه
اگر چه روغن اسطوخودوس نمی‌تواند به طور مستقیم باعث کاهش سنگ کلیه و شیوع آن شود، اما تا حد زیادی به آرامش بدن و ذهن کمک می‌کند. داشتن آرامش می‌تواند به مقابله با درد ناشی از سنگ کلیه کمک کند.

۱۰. اسطوخودوس و سروتونین
سروتونین که به‌عنوان هورمون شادی هم شناخته می‌شود، نقش مهمی در کاهش استرس و اضطراب دارد. اسطوخودوس‌ گیاهی است که به افزایش سروتونین در بدن کمک می‌کند.

بسیاری از محققان مصرف این گیاه دارویی را برای کاهش استرس توصیه می‌کنند. درصورتی‌که قصد مصرف این گیاه دارویی برای درمان استرس را دارید، بهتر است از محصولات خوراکی اسطوخودوس (از جمله دم‌نوش) استفاده کنید. همچنین استنشاق روغن این گیاه دارویی به‌عنوان آروماتراپی، می‌تواند علائم استرس، اضطراب و افسردگی را کاهش دهد.

بسیاری از محققان مصرف این گیاه دارویی را برای کاهش استرس توصیه می‌کنند. بهتر است از محصولات خوراکی اسطوخودوس (از جمله دم‌نوش) استفاده کنید.

۱۱. اسطوخودوس و صرع
اگر تشنج‌های صرع به دلیل استرس ایجاد شده‌باشند، استفاده از برخی از روغن‌های ضروری نظیر اسطوخودوس سبب آرامش و کاهش تشنج می‌شود. دیگر روغن‌های آرام‌بخش عبارت‌اند از: یاس، یلانگ یلانگ و بابونه.

۱۲. اسطوخودوس و نفخ
اسطوخودوس‌ ضدنفخ است و یک گیاه موثر در درمان اختلالات گوارشی در نظر گرفته می‌شود. روغن این گیاه دارویی یکی از مواد مفید برای هضم غذا است؛ زیرا حرکت غذا در روده را افزایش می‌دهد. این روغن همچنین تولید شیره معده و صفرا را تحریک می‌کند؛ به همین خاطر برای درمان سوء‌هاضمه، معده‌درد، کولیک، نفخ، استفراغ و اسهال استفاده می‌شود.

۱۳. اسطوخودوس و دیابت
برخی از آزمایش‌های حیوانی نشان دادند که روغن ضروری اسطوخودوس‌ به تعادل سطوح بالای قند خون و محافظت در برابر استرس اکسیداتیو (که سبب بروز عوارض جانبی در افراد مبتلا به دیابت می‌شود) کمک می‌کند.

۱۴. اسطوخودوس و غلظت خون
یکی از فواید اسطوخودوس‌ برای بدن، سلامت قلب و عروق است. این گیاه دارویی باعث کاهش غلظت خون شده و از لخته‌شدن خون در رگ‌ها پیشگیری می‌کند.

۱۵. اسطوخودوس برای لاغری
این گیاه دارویی می‌تواند نقش کلیدی در کاهش وزن به روشی سالم داشته باشد. افرادی که قصد کاهش وزن دارند باید خواب شبانه خوبی داشته باشند، استرس را به حداقل برسانند و روحیه خوبی داشته باشند. این گیاه دارویی به شما در رسیدن به تمام این اهداف کمک می‌کند.

۱۶. اسطوخودوس برای رحم
خواص اسطوخودوس برای زنان بی‌شمارند. یکی از این خواص کمک به حفظ سلامت رحم است. تحقیقات نشان داده‌اند که آویشن، اسطوخودوس، مریم‌گلی و مرزنجوش همگی در بهبود سلامت رحم، تنظیم قاعدگی و تسکین درد لگن موثرند.

نحوه مصرف اسطوخودوس
اگر برای شما هم سوال پیش‌آمده که اسطوخودوس را چگونه مصرف کنیم، در این قسمت به رایج‌ترین روش‌های مصرف آن پرداخته‌ایم. همان‌طور که گفته‌شد از این گیاه می‌توان به‌صورت خوراکی، موضعی و استنشاقی استفاده کرد.

بسته به بیماری‌ای که دارید باید از یکی از روش‌های گفته‌شده استفاده کنید تا این گیاه دارویی بیشترین اثرگذاری را داشته باشد.

اسطوخودوس را چگونه دم کنیم؟
درست‌کردن چای یا دم‌نوش اسطوخودوس بسیار ساده است. برای این کار کافی است که مراحل زیر را دنبال کنید:

ابتدا ۱ لیوان آب را بجوشانید.
در مرحله بعدی ۴ قاشق‌چایخوری از جوانه‌های تازه این گیاه دارویی را در یک صافی چای بگذارید.
صافی چای و آب را در یک فنجان چایخوری قرار دهید.
اجازه دهید ۱۰ دقیقه دم بکشد.
حالا از دم‌نوشی که درست کرده‌اید لذت ببرید.